Hızır Orucu, Alevi-Bektaşi inancında Hz. Hızır’ın anısına tutulan ve genellikle Şubat ayında gerçekleştirilen üç günlük bir oruçtur. Bu oruç, Hz. Hızır’ın insanlara yardım ettiğine ve zor zamanlarda onların yanında olduğuna inanan Alevi toplulukları tarafından büyük bir saygı ve bağlılıkla yerine getirilir. Oruç süresince, su ve yemek tüketilmez; niyet edilerek başlanan bu ibadet, her günün akşamında iftar yapılmasıyla son bulur. Oruç günlerinde, özellikle Hızır Cemi gibi toplu ibadetler de düzenlenir. Hızır Orucu, dayanışma, paylaşma ve topluluk ruhunu pekiştiren önemli bir dini gelenektir.
Hızır Orucu Nedir? Neden Tutulur?
Hızır orucuyla ilgili genel olarak anlatılan bir olay vardır. Bu olay şu şekildedir: İmam Hasan ve İmam Hüseyin bir gün çok hastalanmışlardır. Hz. Ali ve Hz. Fatıma, oğullarının bu hastalıkları karşısında çaresiz kalmışlar. Bunun üzerine Hz. Muhammed‘in (S.A.S) yanına gidip durumu anlatmış ve Hazreti Peygamber de üç gün oruç tutmalarını söylemiş. Hz. Ali ve Hz. Fatıma da oğullarının şifa bulması için üç gün oruç tutmuşlar.
Birinci gün oruçlarını açacakları zaman kapıya aç bir yoksul gelmiş, onlardan yemek istemiş ve bunun üzerine Hz. Ali ve Hz. Fatma yemeklerini bu aç yoksula vermişler. İkinci gün yine tam oruç açacakları zaman kapıya bir yetim gelmiş, ikinci gün de oruçlarını açacakları yiyeceklerini bu yetime vermişler. Üçüncü günde tam oruç açacakları zaman kapıya bir tutsak gelir ve yine yemeklerini bu tutsağa verirler.
Böylece üç gün üst üste aç kalmışlar, fakat buna rağmen oruç adaklarını yerine getirmişler. (Bu durum Kur’an’ın İnsan Suresinin sekizinci ayetiyle desteklenir. Bu ayette: ”Allah sevgisi için yoksula, yetime ve esire yedirirlerdi.”) Bu üç günlük orucun sonunda İmam Hasan ve İmam Hüseyin hastalıklarından kurtulur. Bunun üzerine Fatıma ana babasının yanına koşar durumu anlatır. Hz. Peygamber de kapıya gelenin Hızır olduğunu söyler. Bundan dolayı da Hızır orucu tutulur.
Hızır Orucu 2025 Ne Zaman Saat Kaçta Açılır?
2025 yılı Hızır orucu ne zaman veya Hızır orucu tarihi sorularını şöyle yanıtlayalım; Hızır orucu, Alevi inancında genellikle her yıl şubat ayının ikinci perşembe günü Hızır günüdür. Hızır orucu her yıl 12/13/14 Şubatta tutulur. Fakat Hızır orucu tutulurken genelde üçüncü günü perşembeye gelecek şekilde, Salı, Çarşamba ve Perşembe günleri şeklinde ayarlanır bu sebeple tarihte iki – üç günlük oynamalar olabilir. Yani 2025 yılında hızır orucu 11-12-13 Şubat tarihlerinde tutulacak. Hızır orucu güneş doğmadan hemen önce başlar, batarken oruç açılır.
Orucun üçüncü günü her perşembe Hızır cemi ibadeti yapılır. Genelde her talip, perşembe günü bir lokma alarak bağlı olduğu pirin evine, yada bulunduğu bölgedeki bir Cem Evine giderek; duasını alır ve cem hizmetine katılır. Hızır orucunda inançsal bir olgu daha vardır ki, bu orucun genç nesiller tarafından tutulmasını daha cazip hale getirmektedir.
Özellikle bekâr gençler bu orucu tuttuklarında ve su içmeyip yattıklarında, rüyada suyu kimin elinden içerlerse o kişiyle evleneceklerine inanırlar. Bu yaygın bir inanç olup sadece evlilik değil; herhangi bir konuda beklenti içerisinde olan kişiler tarafından da uygulanır. Hızır ile ilgili anlatılan birçok esrarengiz olay vardır. Hızır’ın hemen hemen her yerde bir kerameti, bir nişanı vardır. Bu da bu bölgede yaşayan insanların günlük hayatta karşılaştıkları birçok sıkıntının göstergesi olarak değerlendirilebilir. Çünkü Hızır, darda, zorda, sıkıntıda, çıkmazda, yardıma ihtiyacı olana yardım eden bir nebidir. Her nerede çağırılırsa orada hazırdır.
Birçok yerde Hızır ile ilgili bir bulgunun bulunması, bu bulguları; bu bölgede ki toplumun tarihsel ve sosyolojik hayatta karşılaştıkları sorunların, inançsal bir çözüm noktası olarak karşımıza çıkarmaktadır. Muharrem orucundaki yasaklar Hızır orucunda geçerli değildir.
Hızır orucunda niyet etme saati ile ilgili karşımıza iki değişik uygulama çıkıyor. Birisinde gece on ikiden sonra hiçbir şey yenilip içilmez, ta ki diğer gün oruç açılıncaya kadar. Diğerinde ise Gece saat 03/04 arası kalkılıp yemek yenir ve niyet edilir. Güneş doğmak üzereyken oruç başlar, güneş battığı saatte oruç açılır. Bu uygulamalar gelenekseldir. Her ikisinde de ayrı bir ulviyet ve kutsiyet vardır. Burada önemli olan canların niyetidir, kalbinden geçendir.
Yöreye Göre Değişiklik Gösterir
Bazı yörelerde Hızır orucu, Muharrem orucunun aksine daha neşeli geçer. Hızır orucunda yardımlaşmaya ve sosyal dayanışmaya daha çok önem verilir. Çünkü bugün Hızır’ın günüdür. Hızır gibi herkesin darlığına ve zor anına yetişmek onun hoşnutluğunu kazanmaktır. Anadolu’nun bazı yörelerinde Hızır orucu 3 gün değil 7 gün olarak da tutulur. Bu tamamen yöresel ve geleneksel bir inanıştır.
Hz. Hızır ve Gaud Tatlısı
Hızır orucunun sonunda Gaud denilen, buğdayın kavrulup öğütüldükten sonra yağ ve şekerin karıştırılmasıyla yapılan bir tür tatlı dağıtılır. İnanca göre Hızır Gaudu çok severmiş. Hatta genelde şuan fazla uygulanmasa bile geçerliliği devam eden bir uygulama vardır ki o da şu şekildedir: Hızır orucu tutan kimse oruç sonunda Gaud yapar ve kimsenin göremeyeceği bir yere saklar ve yatar. Sabah kalktığında gaudun üzerinde bir el işareti veya herhangi bir iz varsa, Hızır oraya uğramış ve tuttuğu oruç ile dileklerinin kabul edileceğine dair bir işaret bırakmıştır. Bunu un çuvallarının ağzını açık bırakarak da yaparlar ve sabah o çuvalın üstünde unda el işareti var mı diye bakarlar var ise o haneye Hızır uğramış demektir.
Hızır Cemi
Hızır Cemi Perşembe Cemi ile aynıdır. Yalnız yapılan dualar, okunan gülbengler, söylenen Nefesler Hızır Aleyhisselama atfedilir. Onun ismi zikredilerek yapılır. “Kul kulun Hızındır” Hepiniz birer çağdaş Hızır
olun ve Darda olana yardımcı olun.
Kaynak: Birol Yıldız Hatipoğlu Dede
